TYPY I BUDOWA KAJAKÓW

Kajakiem nazywamy małą, wąską, lekką łódź spor­tową o śpiczastej rufie, poruszaną zapomocą wioseł jedno lub dwupiórowych, trzymanych swobodnie w rę­ku t. j. nieopartych o żadne specjalne urządzenia na łodzi.

Cechą charakterystyczną kajaka jest sposób siedze­nia załogi w rzędzie, twarzą do kierunku jazdy.

Kajak żaglowy jest to taki kajak z żaglem, którego główną siłą napędową jest żagiel; pod względem budo­wy, stanowi on typ pośredni między zwykłym kajakiem ożaglowanym, a małym jachtem.

Kajaki sportowe dzielimy na trzy typy. Od pirogowatych canoe indyjskich wywodzi się kanadyjka, po­tomkiem Rob-Roy’a jest kajak szwedzki (sztywny); od grenlandzkiego kajaka Eskimosów wywodzi się skła­dak.

Kanadyjka wyróżnia się pojemnością i elegancją kształtów, jest zgóry odkryta. Konstrukcja kanadyjki jest bardzo prosta. Do wewnętrznego kila przymoco­wane są wygięte w kształt U żebra. Kanadyjka posiada ich 15 — 20. Żebra zwierają u góry podłużne listwy (burtnice), biegnące od dziobu do rufy. Na żebrach z obu burt leżą listwy kształtujące. Na szkielecie leżą klepki kładzione do czoła (na styk) lub klejonka. Ze­wnątrz całe poszycie oklejane jest płótnem, malowane i lakierowane. Luksusowe kanadyjki są budowane z mahoniu, cedru; wówczas nie stosuje się płótna na wierzch.

Kanadyjka nadaje się doskonale do spływu po rze­kach o trudnościach nie przekraczających skali B2. Zalety jej występują najbardziej na wodach stojących, na jeziorach, w wąskich kanałach, wśród szuwarów, mokradeł. Pozwala na dużą swobodę ruchów, jest więc doskonałą łodzią dla sportowca- rybaka, myśliwego. Ze względu na możliwość noclegu w łodzi, nadaje się doskonale do wędrówek po wodach o mało dostępnych brzegach, jak również do towarzy­skich wyjazdów sobótkowych (na week-end). Choć falę kanadyjka znosi dobrze, na większe kołysanie na­leży zaopatrzyć wierzch w nieprzemakalny fartuch, aby uchronić łódź od zalania i zatopienia.

Ze względu na lekkość, kanadyjka da się łatwo prze­nosić; mimo to, z uwagi na nierozbieralność, dalszy jej transport jest kłopotliwy. Kanadyjki rozpowszechniły się głównie w Ameryce oraz we Francji i w Czechosło­wacji, gdzie znakomita większość kajaków należy do tego typu. U nas ma warunki rozwoju w wojewódz­twach środkowych i wschodnich. Jak dotąd, jest jeszcze w Polsce łodzią rzadko spotykaną.

Kajak szwedzki posiada konstrukcję sztywną, jest nierozbieralny. Na drewnianym szkielecie leży poszycie. W zależności od sposobu wykonania, mamy budowę:

a)      klinkier – klepka na zakładkę;

b)      karweel – klepka do czoła (na styk);

c)      klejonkową – poszycie wygina się z arkuszy klejonki (dykty);

d)     szwedzką płócienną – poszycie z płótna brezentowego, malowanego i lakierowanego, rozpiętego na sztywnym szkielecie drewnianym;

e)      klejonkowo – płócienną – klejonkowa, obciągana i oklejana zwierzchu płótnem;

f)       diagonal – oklepkowanie z krzyżujących się taśm drewnianych

g)      scharpie – płaskodenna z desek

h)      skypjak – skośnośnodenna z desek.

Spotyka się również kajaki szwdzkie z metalu, masy (fibra) i t. d.

Kajak sztywny jest najpopularniejszym i najtańszym (50 – 200 złotych) typem kajaka. Nadaje się do budowy własnemi siłami. Jest na ogół szybszy od pozostałych typów.

Wada jego jest duży ciężar. W handlu istnieje dużo typów tych kajaków. Zostały wydane plany ich budowy.

Składak, jak już sama nazwa wskazuje, jest to kajak rozbieralny. Na szkielecie, złożonym z krótkich, wygodnych do noszenia części, obciągnięta jest opona gumowa lub płócienna. Dzięki małemu ciężarowi, łatwo go przenosić, przewozić koleją, samochodem. Dzięki lekkości i sprężystości konstrukcji oraz zaletom nautycznym zyskał sobie przydomek „pana wszelkich wód”, jest on najnowocześniejszą i najwszechstronniejszą łodzią turystyczną.

Składaki spopularyzowały się bardzo po wojnie światowej głównie w krajach Europy Środkowej; w Polsce, znane odniedawna, zdobyły już wielu zwo­lenników. Do ostatnich czasów importowane z zagra­nicy, dziś są wyrabiane wraz z całym sprzętem pomoc­niczym w kraju w doskonałym gatunku.

Kajaki dzielimy na kategorje: wędrownych (tury­stycznych), wyścigowychspacerowych.

Od kajaków wędrownych żądamy bezpieczeństwa, wygody i mocy. Szybkość stawiamy na dalszym planie.

Natomiast kajaki wyścigowe (regatowe) za główny cel mają szybkość. Są smukłe, lekkie, zgrabne, zato mniej wygodne i bardziej wywrotne.

Pośredni typ stanowią kajaki spacerowe, lżejsze i szybsze od wędrownych, nie nadające się jednak do dalszych wędrówek.

O kajaku żaglowym mówię w osobnym rozdziale.

Osobną kategorję łodzi sportowych, zbliżonych do kajaków, stanowią wąskie płaskodenki t. zw. pounty, na których jeździ się żerdkując czyli ,,na pych”.

W Polsce kajaki tego typu są jeszcze nieznane, w Anglji natomiast jest to bardzo popularny rodzaj łodzi.

Możnaby wprowadzić „pounty” i u nas, tem bar­dziej, że mamy prototypy własne w rybackich „śpiczakach”, „lejtakach” i „duszehubkach”.