KAJAKOWA SKALA TRUDNOŚCI RZEK
Podobnie jak to jest w taternictwie, i w kajakarstwie wszystkie drogi są oceniane i klasyfikowane według stopnia trudności.
Konieczność oceny jest widoczna. Turysta, często początkujący, nie orjentuje się dostatecznie w charakterze przeszkód, czekających go na danej rzece. Lekkomyślnie przedsiębrana wycieczka na wody zbyt trudne dla umiejętności wioślarza, ze sprzętem nieodpowiednim, często kończy się katastrofą, zniszczeniem łodzi, wy wrotką, a nieraz tragicznie — utonięciem.
Skala trudności ma na celu zorjentować w ich typie i ostrzec przed grożącemi niebezpieczeństwami. Musi oceniać rzekę jako całość (średnia trudność), charakteryzować poszczególne jej człony, wskazywać trudność najwyższą.
Ocena trudności z konieczności nie może być doskonała. Eliminuje czynniki zmienne — „chwili“ — silny wiatr, mgłę, powódź, które mogą znacznie zwiększyć normalne (przeciętne) trudności.
Skala trudności odnosi się do średnich stanów wody (na rzekach dostępnych okresowo, tylko w czasie wysokiej wody — do okresu spławności).
Trudności wód powstają z szybkości prądu i zakłóceń w biegu, powstałych bądź wskutek ukształtowania dna, brzegów, urządzeń regulacyjnych, budowli nawodnych, (wiry, cofki, bystrza, jazy, prądy przy filarach mostowych, przy ujściach młynówek), bądź z ruchu statków, bądź wreszcie wskutek fali przybojowej, powstającej na dużych jeziorach i morzu.
Wody nie wykazujące zaburzeń w nurcie, płynące miarowo, „zrównoważone“, zaliczamy do kategorji A. są to t. zw. wody spokojne (niem. Zahmwasser). Na wodach tych mogą zdarzać się miejscowe zakłócenia nurtu przy brzegach lub na urządzeniach wodnych, lecz łatwo ich uniknąć, gdyż można je zdaleka rozpoznać; nie obejmują one nigdy całej szerokości nurtu.
Natomiast szybko płynące rzeki górskie, wody rzeczne i portowe o dużym ruchu statków i fali, wybrzeża morskie i jeziora o silnej fali oraz jazy, przepusty, na których woda tworzy bystrza, faluje, zaliczamy do wód dzikich (niem. Wildwasser).
Na międzynarodowym zjeździe kajakowców w Wiedniu 30.X.1932 r., została przyjęta następująca skala trudności.
- Wody spokojne (skrót W; S.) Są to wody stojjące lub leniwo płynące, na których normalnie nie powstają żadne zaburzenia nurtu (bystrza, cofki, wiry) i nie tworzą się fale (wody nizinne, żeglowne). Fartuch zbędny.
- Wody dzikie (W. D.). Są to zwykle wody płynące bystro (ponad 6 km/godz.), na których nurcie normalnie spotyka się zaburzenia (bystrza, cofki, wiry, prądy), tworzą się fale (woda cwałuje). Fartuch potrzebny.
Dostępne dla poczatkujących tylko pod opieką wprawnych |
1 |
Średnio trudno |
Tu i ówdzie tworzą się małe bystrza o niskiej, równej fali. Łatwe rozpoznanie dojezdnego nurtu, na który jednak stale trzeba uważać, ze względu na przeszkody w postaci mielizn, słupów mostowych, budowli, urządzeń regulacyjnych (zwłaszcza na rzekach wąskich) |
2 |
Dość trudno |
Bystrza dość częste jednak o fali regularnej, niezbyt trudne do pokonania wiry i prądy cofkowe. Droga dojezdna łatwa do rozpoznania. Łatwe i średnio trudne wody spławne (przepusty) |
|
Dostępne tylko dla wprawnych (granica używalności kajaków drewnianych) |
3 |
Trudno |
Liczne bystrza o wysokiej nieregularnej fali, rozbryzgi, wiry i cofki. Wybór wartówki nie zawsze łatwy. Trudne wody spławne (przepusty). |
Dostępne tylko dla wprawnych składakowców |
4 |
Bardzo trudno |
Bystrza na dłuższych odcinkach o wysokiej, nieregularnej fali, trudne do pokonania rozbryzgi, niebezpieczne wiry i cofki. Wybór dojezdnej drogi trudny. Zaleca się rozpoznanie z lądu. Najtrudniejsze wody spławne (przepusty). |
Dostępne tylko dla wyborowych składakowców na jedynkach. |
5 |
Nadzwyczaj trudno |
Długie, nieprzerwane odcinki bystrz, o wysokich nieregularnych przelewach, sterczące tuż pod powierzchnią maliniaki, nad któremi trzeba przejechać, niebezpieczne wiry i cofki o wielkiej sile. Rozpoznanie drogi z lądu konieczne. |
6 |
Skrajnie trudno |
Trudności typu 5 w stopniu spotęgowanym, na dużej przestrzeni. Pokonanie ich, przy dzisiejszej technice lezy na granicy możliwości kajakowca. |
Uwagi.
1) Jeśli ocena jedną cyfrą niedostatecznie charakteryzuje rzekę lub jeśli chce się podać rozpiętość trudności spotykanych na danej rzece, można ocenę dać w formie dwóch stopni (A 2 — 3 = woda spokojna o trudnościach wahających się od „niezbyt trudno“ do „łatwo“).
2) Trudności miejscowe, wybitnie przekraczające średni stopień rzeki, cechujemy, dając przy ocenie zasadniczej wskaźnik (np. B 13 = rzeka „dzika“, średnio trudna, spotyka się pojedyncze miejsca trudne).
3) Wody spławne (gdzie płyną tratwy) według powyższej skali nie mogą być oceniane powyżej B 4. Na rzekach o skali 5 może się odbywać dzikie spuszczanie pojedyńczych sztuk drzewa.
4) Skala nie uwzględnia trudności, które łatwo ominąć, oraz warunków chwili (przybór, wiatr, fala, mgła, noc), jak również trudności orjentacyjnych, wynikających z zawiłego biegu rzeki (ramiona, rękawy, zalewy, „stochody“). Czyniki te trzeba jednak uwzględniać przy Wyborze pory wycieczki i doborze towarzyszy.