BUDOWLE NAWODNE
Do budowli nawodnych należą mosty, promy, jazy, zakłady wodne, śluzy.
Mosty mogą być różnej wielkości i konstrukcji. Na małych rzeczkach będą to często pływające kładki (w górnym biegu Niemna) lub nisko nad wodą położone ławy. Na rzekach spławnych, mostki i mosty budowane są mocniej i, co dla kajakowca ważniejsze — wyżej, tak, że przejazd pod niemi nawet przy wysokiej wodzie jest możliwy. Osobną kategorję stanowią mosty pontonowe, będące często znacznem utrudnieniem jazdy.
Mosty, szczególnie na rzekach o dużym prądzie, wymagają szybkiej orjentacji dla oceny, czy most jest dostatecznie wysoki, czy przęsła (lub odstępy między słupami) są dostatecznie szerokie. Należy zwrócić uwagę na kierunek przepływu głównego nurtu (wartówki). Należy liczyć się z istnieniem izbic (łamaczy kry, chroniących filary) oraz z bardzo często spotykanemi przy mostach palami po starych mostach. Wskutek zwężenia koryta, między przęsłami prąd jest zwykle szybszy, często boczny.
Promy są linowe i wahadłowe. Liny promów linowych wiszą bądź nad wodą, bądź też są zatopione w wodzie. W obu wypadkach, dla kajaka są bardzo niebezpieczne.
O zbyt nisko wiszącą linę łatwo o zmroku zawadzić ciałem, na płytko zatopionej można z łatwością wywrócić kajak. To też w okolicy, gdzie są promy (zaznaczone na mapach), należy dobrze uważać. Zdradzają ich obecność: wyjeżdżony z obu stron dojazd do wody, krypa (prom) pod brzegiem, często rusztowania do podtrzymania liny; przy zatopionej linie, jechać środkiem rzeki.
Promy wahadłowe stoją na zatopionej pośrodku rzeki kotwicy. Jadąc zgóry, należy uważać (szczególnie przy niskiej wodzie), aby nie natknąć się na płytką kotwicę lub nie zaczepić o linę (najlepiej jechać blisko brzegu po stronie przeciwnej niż prom).
Jazy są to przegrody, wstawione w łożysko wody płynącej, spiętrzając wodę.
Najczęstszym typem w górach będzie przelewowy jaz kaszycowy z wieńcowo budowanych skrzyń, wypełnionych gruzem. Na rzeczkach nizinnych będą to proste drewniane zapory — stawidła. Na kanałach i rzekach skanalizowanych spotyka się jazy iglicowe (rz. Szczara).
Osobnym typem jazów są t. zw. zastawki rybackie, poprzecznie przez rzekę budowane płotki chruściane z małym przepustem, zastawionym siecią. Przy wysokich wodach, gdy taki jaz jest płytko zatopiony i niewidoczny, łatwo może spowodować rozprucie łodzi.
Zakłady wodne, to tartaki, młyny wodne i elektrownie. Najprymitywniejszą formą są młynki pływające, stojące wprost na nurcie przy brzegu (spotyka się je na Horyniu, Dniestrze i t. d.). Aby zwiększyć bieg wody na kole, od brzegu naprzeciw młyna ciągnie się zastawka lub tamka. Na rzekach spławnych w czasie przejazdu tratew, łodzi, młyn opuszcza się wdół, dając wolną drogę. Pojedyńczy kajak wygodniej i prędzej jest przenieść.
Większe młyny, tartaki mają zwykle odprowadzenie wody t. zw. młynówką, mogącą stanowić nieraz wygodny dojazd do zapory. Na wodach spławnych prócz tego zwykle jest specjalny przepust dla tratew.
Do kanałów roboczych wjazd jest dozwolony tylko po uzyskaniu pozwolenia,
Śluzy są to urządzenia służące do przeniesienia łodzi z jednego poziomu wody na inny (wyższy lub niższy). Najczęstszym typem są śluzy komorowe.
Śluzy najczęściej wypadnie obsługiwać samemu. Trzeba uważać, aby nie puszczać wody za prędko gdyż, wskutek falowania, łatwo zalać kajak.
Przy śluzowaniu należy wykonać następujące czynności:
a) Jadąc zgóry (górne wrota zamknięte): zamknąć dolne wrota śluzy; napuścić wody z górnego poziomu, aż do wyrównania; otworzyć górne wrota; wpuścić do komory łodzie; zamknąć wrota górne; wypuścić wodę z komory do dolnego poziomu; otworzyć dolne wrota; opuścić komorę.
b) Jadąc zdołu. Porządek czynności odwrotny.
Należy unikać śluzowania razem ze statkami, krypami, tratwami, gdyż łatwo wówczas o zgniecenie łodzi. Nie zbliżać się zbyt blisko do wrót. Stać należy w oczekiwaniu otwarcia najlepiej w głębi śluzy. Gdy jest dogodne wyjście na ląd, często będzie wygodniej, szybciej i taniej kajak przenieść z jednego poziomu na drugi. Opłaty za śluzowanie pobierane są od komory, albo przy każdej śluzie osobno, albo za cały zespół razem. Kajakowcom za okazaniem legitymacji P. Z. K., opłaconej za dany rok, przysługuje zniżka 50%. Normalna opłata wynosi około 30 gr od komory i łodzi.